က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဟီုမဂးဂှ်

က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဟီုမ္ဂးဂှ် ကၠုၚ်နူဌာန်လဵုရော? ဒေ၀တဴအိန်ဗြီုတံ ဖန်ဗဒှ်ကဵုဟာ? သာ်ဂှ်ဟွံသေၚ် ပါကၠုၚ် နူဂၠံဂဝ်ဂၞဴမိတေံဟာ ? ဟာ ဗွဲမဂၠိုၚ်က္တဵုဒှ်မံၚ် ပ္ဍဲဂၠံသြိုဟ် ညးလညာတ်မက္ဍန်တံရ။ ဗွဲစၟတ်ဂှ် သွက်ဒးသၠေဟ်ပၟာဟၟဲ သေဌဳသမ္ၚေဟ် တၠဒဒိုက် ညးဂကူလဵုဟွံရုဲ ယဝ်ရလ္ၚတ်ဗက်ဂၠံၚ်တရဴက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မ္ဂး ဒးဒှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဟေၚ်ရောၚ်။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ခိုဟ်ဟီုဂှ် ပဲါနူကျာ်အရှန်တံတုဲ ဒှ်ပူဂဵုပြဲအိုတ်၊ ဒှ်ပူဂဵုဒုၚ်စအသဝ် ညးလောကတံဂၠိုၚ်အိုတ်၊ ဒုၚ်ချူ၀ၚ် ဆၜိုတ်ကောန်ဂကူဇကုသၟးဟွံက၊ အလုံမွဲဂၠးကဝ်သီုဖအိုတ် ဂွံဒုၚ်ချူ၀ၚ်ထိုၚ်သးကေတ်ဂုန်စရာဲကဵုဇကုရ။ ကှေ် တၠအဲ သွက်ဂွံဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ခိုဟ်မွဲဂှ် သ္ၚေဝ်ဗှ်လ္ၚတ် ဒ္ဂေတ်ဗက်အာ အတိုၚ်သၟဝ်တေံညိ။


၁။ သ္ဒးက္ဍိုက်ပေၚ်ကဵုလညာတ်ပညာ။

ညမသ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မွဲမွဲဂှ် ပညာစပ်ကဵုကမၠောန်ဇကုမကၠောန်ကီု၊ ကမၠောန်စပ်ကဵုကောန်ရဲဇကု အလုံအိုဿီုကီု၊ ဒးကၠိုဟ်ဒးတီလဝ် ဗွဲမချိုတ်ပၠိုတ်မာန်ရောၚ်၊ ဟိုတ်နူဇကုတီကၠိုဟ်လဝ် ကမၠောန်ဇကု ဗွဲမချိုတ်ပၠိုတ်ဂှ်ရ၊ ညးဂမၠိုၚ်လေဝ် ဓဝ်ပတှေ်ဇၞော်ကၠုၚ်လ္တူဇကုရောၚ်။ လ္တူနူဂှ်ပၠန် ကောန်ဗော်ဇကုလေဝ် ဓဝ်ပတှေ်တံ ဍေံဂၠိုၚ်ကၠုၚ်လ္တူဇကုရောၚ်။ ယဝ်ရဇကုဟွံစဳကၠး ပ္ဍဲကမၠောန်ဇကုမ္ဂး ကမၠောန်မွဲမွဲ မံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်မ္ဂး အလဵုဇကုဂှ် ဟွံဂံၚ်ပတှေ်စဇကု။ ဇကုဇကုရ ဇကုဟွံပတှေ်စမ္ဂး ကောန်ဗော်ဇကုဂှ် ဗီုလဵုဍေံတံ ဂွံပတှေ်စဇကုရော ပဲါနူဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲကဵုဇကုဟိုတ်နူဟွံကၠိုဟ် ပရေၚ်ကမၠောန်တုဲ ကမၠောန်ဇကုမကၠောန်ဂှ် ဍေံဂွံစိုပ်တရဴဟွံလောဲသွာရ။

ဟိုတ်ဂှ်ရ ဇကုသ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မ္ဂး အရာပညာစပ်ကဵုကမၠောန်ဇကုဂှ် ဗွဲမကၠးဖ္ဍး ညံၚ်ဂွံကၠိုဟ်လဝ်ဂှ် နွံပၟိက်ဒၟံၚ် ဗွဲမဇၞော်ရ။ ပဲါနူဂှ် ကမၠောန်ဂကောံဗော်ဇကု ဂွံဆက်ဆောံကဵု ဂကောံဗော်တၞဟ်သအာၚ်ကီု၊ ဍုၚ်ကွာန်ဒေသ နွံဒၟံၚ်ပွဳပွူဇကုဂှ် သၟးဟွံက စိုပ်ကဵုပရေၚ်ဂၠးကဝ်တၞဟ်ဟ် မပ္တံကဵုပရေၚ်ဍုၚ်၊ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်၊ အလုံအိုဿီု ဗွဲမဗဗွဲကဵုအခိၚ် ဒးဆက်ဆောံမာန်ကီုဂှ် ဒးလ္ၚတ်ဂၠိုက်ဂၠာဲဒၟံၚ်လၟိုန်ရောၚ်။ ကမၠောန်မွဲမွဲ ကမၠောန်အဓိကညံၚ်ဂွံတီဂှ် ဇကုဗဟုသုတ ဒးဂၠိုၚ်နူကောန်ဗော်ဇကုရောၚ်။

ဟိုတ်ဂှ် သၞောဝ်ဥပဒေစပ်ကဵုကမၠောန်ဇကုကီု၊ သၞောဝ်ဥပဒေစပ်ကဵုဍုၚ်ကွာန်ကီု၊ ဗီုကၠောန်ဗီုသ္ပတံဂှ် ဇကုဒးလ္ၚတ်ဒၟံၚ် လၟိုန်ရောၚ်။ လိက်အုပ်စပ်ကဵုကမၠောန်ဇကု တိုက်ရိုက်လေဝ်ကဵုဒှ် ဗွဲခရိတ်ခပဝ်လေဝ်ကဵုဒှ် ဂၠာဲလ္ၚတ်ဗှ်တုဲ ဒၞာဲထေက်ကဵုသမ္တီဂှ် ဒးကံက်နုက် ချူပ္ကောံထေက်ရောၚ်။ သွက်ဂွံတီပရေၚ်ပ္ဍဲဍုၚ်ကီု၊ ဍုၚ်မ္ၚးကီု၊ ဒးကလၚ်မပ္တံပလံၚ်ဓာတ်၊ ဒးဗဵုဓူရဓာတ် ဒးဗှ်ပရိုၚ်ဇၟာပ်တ္ၚဲကီု၊ ပ္ဍဲညးမက္ဍိုက်ပေၚ်ကဵုဗဟုသုတ ကမၠောန်တုပ်ကဵုဇကုဂှ် ဒးတက်ကျာလၟိုန်တုဲ၊ နဲခိုဟ်ဂၠံၚ်ခိုဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ဒးလ္ၚတ်ပတုပ်ဗက်ရောၚ်။ ဗဟုသုတဇကုဆဵုဂဗလဝ်ဂမၠိုၚ်တံဂှ် ညံၚ်ဍေံဂွံဇၞော်မောဝ်တိုန်ကီု။ ဍေံဂွံချိုတ်ပၠိုတ်ကီုတုဲ၊ ဇကုကဵုဇကုကီု၊ မၞိဟ်ဂၠာဲသုတေသနကီု ဒးချပ်ပကိတ်ရံၚ်ထေက်ရောၚ်။

၂။ ဒးနွံကဵုသတ္တိ၊ ဗျတ္တိ။

သတ္တိဂှ် ဂံၚ်သ္ကာလ္ပာ်ရုပ်သ္ဂးတုဲ၊ ဗျတ္တိဂှ် ဂံၚ်သ္ကာလ္ပာ်စိုတ် မိက်ဂွံသ္ဂးရ။ လွဟ်ပ္ဍဲတဲမတွံဂးသတ္တိ၊ ဗျတ္တိတံဂှ် သွက်ညးမဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ဟၟဲဟွံတုဲ ဒှ်လက်သဏ်အဓိကမွဲရ။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မ္ဂးဂှ် ဒးနွံကဵုအစောန် ပွမချိၚ်ဆ ဂတကြဴလေပ်ရောၚ်၊ ၜိုန်ရဇကု ဆဵုညာတ်လဝ်အန္တရာဲ ဘဲဂတတေံ ဗွဲမဂၠိုၚ်ကီုလေဝ် ဒးနွံကဵုစိုတ် မဂံၚ်တဝ်စၞေဟ် ဗွဲသ္ကေက်သ္ကာထေက်ရောၚ်၊ ရေၚ်တၠုၚ်ကမၠောန်မွဲမွဲမ္ဂး ၜိုန်ရတီမံၚ် ဘဲဥပ္ပဲါပြသၞာတၞဟ်ဟ်သာ်ကီုလေဝ် သီုကဵုဟွံဂွံဆုတ်ဂတးက္ဍိုပ်မွဲသာ် နကဵုသတ္တိနွံနွံံ သ္ဒးရေၚ်တၠုၚ်ထပက်တိုန် စဵုကဵုအံၚ်ဇၞးမာန်ဂှ် ဒှ်လက်သဏ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မွဲရ။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်နွံကဵုဗျတ္တိမွဲမွဲမ္ဂး ကမၠောန်ဇကုကၠောန်ဍာံမံၚ် ယဝ်ရစှေ်စိုတ်တုဲမ္ဂး လ္ၚီကဵုမွဲကီုလေဝ် ဂံၚ်တဝ်စၞေဟ်ရောၚ်။ ၜိုန်ဂှ် ယဝ်ရဇကုကၠောန်ဗၠေတ်အာမ္ဂး၊ ဗၠေတ်ဍာံသ္ဒးဂံၚ်ဒုၚ်၀န်ရောၚ်။ အတ္တလ္ပကဵုဇၞော်ညိ၊ သတ္တိကဵုဗျတ္တိဂှ် ပါကၠုၚ်နူဂဝ်မိဟွံသေၚ် ပကေၚ်ကေတ်မ္ဂး ဂွံမာန်ရောၚ်။ သွက်ဂွံဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ခိုဟ်မွဲ သ္ဒးနွံကဵုသတ္တိဗျတ္တိဂှ် ပကေၚ်လ္ၚတ်ကေတ်ဂွံမံၚ်ရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပြသၞာမွဲမွဲ ဗၠေတ်ကဵုဒးဂှ် ဗွဲမချိုတ်ပၠိုတ် ညံၚ်ဂွံတီဂှ် လ္ၚတ်တုဲ ညံၚ်ဂွံဒ္ဂေတ်ဗက်လပါ်ဂၠံၚ်ဍာံဂှ်မာန် ဒးဂိုတ်ဂ္စာန်ရောၚ်။ ဇၟာပ်စိုတ်ဖေက်မလုပ်ကၠုၚ် အလဵုဇကု သ္ဒးကလေၚ်ထိၚ်ဒက်လဝ်ရောၚ်။ စိုတ်ဖေက် ညံၚ်ဟွံဂွံလုပ်ဂှ် မၚ်မွဲညိ။ ပ္ဍဲအရာချပ်စၚ်ခြၚ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံစှေ်ကဵုနဲသိပ္ပံဂှ် ချပ်ပါ်ပဲါညိ၊ လညာတ်အိက်နှိၚ်ဂှ် ထေ၀ၚ်ကၠဟ်ထောံညိ၊ ယဝ်ရချပ်ပါ်ပဲါစှေ်သၞောတ်မ္ဂး ဓဝ်ဍာံဂှ် မံက်ကၠုၚ် အလဵုလဵုရောၚ်။ ဒဒိုက်ခက်ခုဲဆဵုဂဗမံၚ်ဂတမတ်ဂှ် လ္ပဇၞော်ပ္တိုန်စိုတ်ဖေက်ညိ။ ဇၟာပ်ပ်ခက်ခုဲ ညံၚ်ဂွံစှေ်ကဵု နဲယထာဘူတဂှ် ဒးဆဵုညာတ်ထေက်ရောၚ်။ ကမၠောန်ဍာံဍာံပြဲပြဲ ဇကုဟွံဂံၚ်ကၠောန် ဗွဲမဂၠိုၚ်တံဂှ် ညံၚ်ဂွံဒှ်ကၠောန်ဂှ် ကၠောန်ညိ။ ကမၠောန်ဇကုမကၠောန်ဂှ် အရာဇကုမချပ်တံဂှ် မိက်ဂွံတီဗၠေတ်ဒးမ္ဂး သွက်ဂွံဒုၚ်၀န်ဂှ် လ္ပသ္ဇိုၚ်စိုတ်ညိ၊ သီုကဵုမတီဒၟံၚ်ဗၠေတ်ဖိုဟ် ဟိုတ်နူရံၚ်ကဵုသိက္ခာဇကုတုဲ လ္ပဆက်ကၠောန်ညိ။


၃။ ဇဲခိုၚ်ခိုၚ် ဂွံတိုၚ်ပ္ကဴ။

ရေၚ်တၠုၚ်ကမၠောန်မွဲမွဲ ဂွံအံၚ်ဇၞးမာန်ဂှ် ဆလေပ်ပညာပရေၚ်ကမၠောန် ဆဂံၚ်ကၠောန်သၟးလေဝ်ဟွံတုဲ၊ ဇဲသတ္တိဟွံဒှ် ညံၚ်ဂွံဒှ်ဂှ်လေဝ် အဓိကဇၞော်ကွေံကွေံရ။ ကမၠောန်လ္ၚဵုတံဂှ် ကၠောန်မွဲဝါဟွံတုဲ ၜါဝါဟွံတုဲ ဒးကၠောန်ဒၟံၚ် အဆက်က်မှ ဗီုနွံပၟိက်ဂှ် ဍေံဂွံဍိုက်ပေၚ်၊ လဆောဝ်လဆောဝ် ကၠောန်အလန်ပထမဂှ် ဆဵုခက်ခုဲမွဲဗီု၊ ဗွဲကြဴဆဵုတၚ်ဝါတ်ဂါတ်ဗွဲနဲပၠန် တၚ်ဝါတ်ဂါတ်တံ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ညံၚ်ဍာ်ဒဳ သောၚ်အာမွဲဗီု ကၠုၚ်စိုပ်မွဲဗီု၊ ဟိုတ်နူသာ်ဏံတုဲ ပူဂဵုလ္ၚဵုတံ မလေပ်ယှအ်ထောံတဲရ။ ၜိုန်ဂှ် သွက်ညးက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ခိုဟ်တံမ္ဂး တၚ်ဝါတ်ဂါတ်ၜိုတ်နွံဂှ် တၚ်ပသောၚ်နကဵုဇဲခိုၚ်ၚ်တုဲ၊ ဂွံၜေါတ်ကေတ်တိုၚ်ပ္ကဴရ။ အလေံအခိုက် ကၠောန်ကမၠောန်နကဵုဇဲဂှ် ဒှ်အရာသဘဴ ကၠောန်ထၞာန်လေပ်တုဲ သွက်ညးက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ခိုဟ်တံဂှ် သ္ဒးစွံသတိ ဗွဲမဇၞော်ရောၚ်။ ဥပမာ- ပ္ဍဲကဵုရဲက္ဍိုပ်ကမၠောန်ညးမသုန်ဂှ် ညးပိစိုတ်ဓာတ်စှေ်အာမ္ဂး ညးၜါဂှ်လေဝ် စိုတ်ဓာတ်ကၠောံဗက် ညးပိဂှ်မာန်ဒၟံၚ်ရောၚ် ကဵုစှေ်စိုတ်ညိ။

ဂွံကၠောန်ကမၠောန် နွံကဵုဇဲမာန်ဂှ် တန်တဴကဵု ပကေတ်လ္ၚတ်ကဵု တၚ်ဆဵုဂဗဂမၠိုၚ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ သီုကဵုဇကုဟွံစၟဳမွဲသာ် အခက်ခုဲတၞဟ်ဟ်တံမံက်ကၠုၚ်မ္ဂး သီုကဵုစိုတ်ဓာတ်ဟွံစှေ်မွဲသာ် လပါ်ခိုဟ်`ဒှ်သွက်ဗဟုသုတအဲ´ ဂွံသၠုၚ်တိုန်ဟေၚ် ဒးချပ်ထေက်ရောၚ်။ ကပေါတ်နွံကဵုၚ္ၚုဟ်မးလဵုလေဝ် ကလိလောဲလောဲဟွံမွဲဂှ် ဒးကၠိုဟ်လဝ်ထေက်ရောၚ်။ ဒးစွံလဝ်စိုတ် အခက်ခုဲလဵုဟွံဟီု နကဵုဇဲသတ္တိဇကုဇကု ဟွံအာစိုပ်ဒတုဲဟွံဒေံါ တဝ်စၞေဟ်အာရောၚ်။ ကၠောန်ကမၠောန် နကဵုဇဲ `ဟွံဂွံဟွံဒေံါ´တံဂှ် ဒှ်မဟာဗျူဟာက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ခိုဟ်တံရောၚ်။ ရဴဝွံ အလဵုဇကုဇကု သ္ဒးပရံၚ်ပ္တိုန်စိုတ်ဓာတ်ရောၚ်။ တၚ်ရန်တၟံသီုကဵုဟွံဍိုက်ပေၚ်မွဲသာ် ပွမဒုၚ်ကျ ပတူတဲဒုၚ်ထံက်က္ၜံၚ်ကဵုသၞ သတ္တိဗျဟ်ဟ် လညာတ်ဍိုန်ဍိုန်ဂမၠိုၚ်တံဂှ် ဒှ်မၞိဟ်စိုတ်ဓာတ် ဟွံထေက်ကဵုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံရောၚ် မြဴသာ်ဝွံ ဒးစွံလဝ် ပ္ဍဲကောန်တၟံပေၚ်ၚ်ရောၚ်။ ကမၠောန်ထေက်ကဵုအံၚ်ဇၞးဖိုဟ်ဂှ် စဵုကဵုအံၚ်ဇၞးဟွံကၠောန်တုဲ ပွမဆုတ်ကလေၚ်ထောံဂှ် ကဵုဂွံဂွလေပ်ညိ။


၄။ အလံၚ် ကဵုဂွံနွံညိ။

အလံၚ်ဟီုဂှ် ဗဟိဒ္ဓသဏ္ဌာန် လပါ်ရုပ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ မိက်ဂွံသ္ဂးရ။ ပ္ဍဲကဵုကာယကံ၊ ၀စဳကံ၊ မနောကံ ကံပိတံဂှ် ကာယကံကဵု၀စဳကံလေဝ်မာန်ရ။ ဟီုမွဲနဲပၠန်မ္ဂး ဒှ်ဗွိုက်လ္တက်ကယျိုၚ် ဟီုဂးသုၚ်စောဲ မအရေဝ်ဣိန်ရဳတံရ။ ဒးစွံသတိဇၞော်အိုတ်ဂှ် ကောန်ဗော်ဇကုလျုၚ်သ္ဇုၚ်သ္ဍိုက်ဇကုတုဲ ပတုပ်ဗက်ဗီုပြၚ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဇကုလေဝ် ဒှ်မာန်ဒၟံၚ်ရောၚ်။ ဗွဲမဗဗွဲကဵုဌာနန္တရဇကုဂှ် သ္ဒးကျိုၚ်ကျဝ်ဗွိုက်လ္တက်ရောၚ်။ ဗွိုက်လ္တက်ဟီုဂှ် ဒှ်ထၟံက်ရုပ်ရဴ ကဆံၚ်မၞိဟ်မွဲမွဲလေဝ် ဟီုစမာန်ရ။ ဥပမာ-နာဲပိုဲ တၠညးရာဇာဓိရာဇ်ဂှ် လ္တက်လဝ်ဗွိုက်လ္တက်သာမည ညံၚ်ညး၀ၚ်နန်တံဂှ်မ္ဂး ညးလဵုလေဝ်ဟွံလျုၚ်သ္ဇုၚ်သ္ဍိုက် ဟွံစွံၚ္ၚုဟ်မးရ။ ညးဂှ် ဗိုက်လ္တက် ကယျိုၚ်ဨကရာဇ်မ္ဂး ဆာဲသန်ရ။ ဇၟာပ်မၞိဟ်သ္ဒးရှေ်သှေ်ရဴဂဴရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ဗွဲမဗဗွဲကဵု ဆံၚ်ဌာနန္တရဇကု ညံၚ်ဟွံဂွံၜက် ဗွဲဂွုအး သ္ပဂရုတုဲ သ္ဒးဗိုက်လ္တက်ထေက်ရောၚ်။


၀စဳကံ (လဟီု)

က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံဟီုဂှ် ဒးဒှ်မၞိဟ်ဟီုအရေဝ်ခိုဟ်၊ ကၠိုဟ်ပရေၚ်အရေဝ်မွဲဏောၚ်၊ ပ္ဍဲအရာဆက်ဆောံကဵုကောန်ဗော်ကီု၊ ကဵုအခိၚ်ကဵု၊ ကဵုတၚ်စၞောန်ထ္ၜးဂမၠိုၚ်တံဂှ်ကီု ဒးဟီုဗွဲခ္ဍန်၊ သောၚ်ၚ်ဂၠေံဂၠေံ တရဴလေဝ်ညံၚ်ဂွံစိုပ်ဂှ် သ္ဒးသုၚ်စောဲဟီုလေပ်ရောၚ်။ ကာလဟီုဂလာန် ဆက်ဆောံကဵုကောန်ဗော်တံပၠန်ုတုန်လေဝ် ဂလာန်သ္ကာတ်မြဟ်လက်ချဴ ဖျေံစပ္တိုန်ဒုဟ် ဂလာန်မအရေဝ်ခရက်က္တောဝ်ညးမွဲလပါ်ကီု၊ ပွမပါ်ပဲါဖျေံစဂကောံမွဲမွဲတံဂှ် နကဵုနဲလဵုလေဝ် လ္ပဟီုညိ။


ကာယိန္ဒြိ

ပွမၚ်မွဲ ကာယိန္ဒြိလေဝ် သွက်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ဒှ်အရာကိစ္စဇၞော်မွဲရ။ ဟိုတ်နူမၚ်မွဲကာယိနြ္ဒိမာန်တုဲ စိုတ်ဇကုလေဝ် မၚ်မွဲမာန်ကီုရ။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ဂွံမၚ်မွဲကောန်ဗော်ဇကုမာန်ဂှ် ဗွဲကိုပ်ကၠာဇကုဇကု သ္ဒးထိၚ်ဒက်မာန်ရောၚ်။ ဇကုဇကု ဇကုထိၚ်ဟွံမာန်မ္ဂး ဂွံထိၚ်ကောန်ဗော်ဇကု ညံၚ်ဟွံဂွံခရံက်ခရာ်ဂှ် ဍေံဟွံဒှ် ပွမထိၚ်ဒက်ကာယိန္ဒြိဂှ် နကဵုသတိခိုၚ်ခိုဟ် ၜိုန်ရထိၚ်ဒက် အခိၚ်ပေၚ်ပေၚ်မာန်ကီုလေဝ် ကာလသုၚ်အရက်သုရာတံဂှ ထိၚ်ဒက်စိုတ်ဟွံမာန်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဇၟာပ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ေ၀ၚ်ပဲါစ္ဍးနူၜူမာဲမ္ဂး ခိုဟ်အိုတ်ရ။ ေ၀ၚ်ပဲါဟွံမာန်မ္ဂး လ္ပသုၚ် စဵုကဵုၜက်ညိ။


၅။ ဖဵုဇကုေ၀ၚ်ပဲါ ဂွံဒှ်နာဲ။

က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံဂှ် ဓဝ်ပတှေ်ကဵုလျုၚ်သ္ဇုၚ်သ္ဍိုက်ကောန်ဗော်ဇကုဂှ် လၟိုန်ဒးကလိဂွံထေက်ရောၚ်။ ကောန်ဗော်ဇကု ဂွံလျုၚ်သ္ဇုၚ်သ္ဍိုက်ဇကုမာန်ဂှ် အဓိကဇၞော်အိုတ် ဒှ်တၚ်ဟွံဂၠာဲသွက်ဇကုရ။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်လဵုဟွံဟီု ၜိုန်ရဍိုက်ပေၚ်ကဵုလက်သဏ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ကီုလေဝ် ယဝ်ရဂွးမံၚ်ဂၠံၚ်လ္ပာ်ဇကုမ္ဂး ကောန်ဗော်ဂကူလဵုလေဝ် ဟွံသ္ပဂရုရှေ်သှေ်ရဴဂဴရ။ စဵုကဵုဒှ်သၞဇကုလေဝ် ဒှ်မာန်ဒၟံၚ်ရောၚ်။

က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ခိုဟ်မ္ဂးဂှ် အခိၚ်အခါလဵုလေဝ် ဟွံဂၠာဲသွက်ဇကု တက်ခယျံက်ကဵုကောန်ရဲဇကုတုဲ အခိၚ်လဵုလေဝ် ဟွံပတိတ်ပရဲသွက်ဇကုရ။ ဥပမာ-ကမၠောန်ရေၚ်တၠုၚ်နကဵုဂကောံတုဲ မအံၚ်ဇၞးတံဂှ် ယၟုဇကုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မွဲဓဝ် ကေတ်ယၟုဟွံထေက်၊ ၜိုန်ဂှ် ဇကုအာက္ဍိုပ်တုဲ ကမၠောန်လီုသရိုဟ်အာမ္ဂး သွက်ဂွံဒုၚ်တၚ်ဒုဟ်နွံမ္ဂး အလဵုဇကုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ဒုၚ်က္ဍိုပ်တုဲ ဒုၚ်ကေတ်ဒုဟ်ထေက်ရောၚ်။ သွက်ဂွံဒုၚ်စသိုၚ်နွံမ္ဂး ကဵုကောန်ဗော်ဇကုကၠာညိ။ ပရေၚ်ကောန်ဗော်ဇကု ဂိုတ်ဂ္စာန်လဝ်တံဂှ် အလဵုဇကုထၟံက်ထ္ၜးပတိုန်ဂုဏ်ညိ။


၆။ ညးဖျေံစိုတ်ဂွံဂှ် ဗ္ဒဗ္ဒဲါညိ။

က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ခိုဟ်ဟီုဂှ် လျိုၚ်စှေ်ကၠုၚ် နူလ္တူလ္တူတံဂှ် ဗွဲမပြေပြံၚ်ဇိပ်ဂၠိၚ်ရေၚ်တၠုၚ်မှ ညးလ္တူဇကုကီု ညးသၟဝ်ဇကုကီု၊ ဖျေံစိုတ်ဓဝ်ပတှေ် နွံကၠုၚ်ရောၚ်။ ဂွံဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ခိုဟ်မွဲဂှ်-
၁။ ဂွံရေၚ်တၠုၚ် လျိုၚ်မစှေ်ကၠုၚ်နူလ္တူတေံ ဗွဲမဍိုက်ပေၚ်မာန်ဂှ် ဒးကၠိုဟ်လဝ် တၚ်စၞောန်ထ္ၜးဂမၠိုၚ်ကီု၊ အမိၚ်ဂမၠိုၚ်ကီုရောၚ်။
၂။ ဒၞာဲဟွံကၠုၚ်မ္ဂး ကလေၚ်ပ္ညဳပ္ညပ်ဟီုဂး ကုညးလ္တူဂှ် ဗွဲမဇိပ်ဂၠိပ်ညိ။
၃။ ပ္ညဳပ္ညပ်ဟုီုဂးတုဲမ္ဂး အတိုၚ်လ္တူတေံ အပ်လဝ်လျိုၚ်တၞဟ်ဟ်တံဂှ် ဒးရေၚ်တၠုၚ် ဗွဲမပြေပြံၚ်ရောၚ်။
၄။ ယဝ်ရလီုလာ်မ္ဂး လ္ပသ္ပကြာန်န်ညိ၊ ဂွံဒှ်မၞိဟ်ပတှေ် နူလ္တူတေံမာန်ဂှ် ဂိုတ်ဂ္စာန် လ္တုန်ကဵုလ္တုန်ညိ။
၅။ ညံၚ်ကောန်ဗော်ဇကု ဂွံပတှေ်စွံၚ္ၚုဟ်မးလ္တူဇကုမာန်ဂှ် လျိုၚ်ညံၚ်ဂွံပြေ ညံၚ်ဂွံခိုဟ် ရေၚ်တၠုၚ်လၟိုန်ညိ။


၇။ ညံၚ်သစ္စဂွံနွံ လ္ပဝိုတ်သတိ။

ဟိုတ်ဂွံဇၞးသၠပန် သစ္စ၊ ဓမ္မ၊ ဝဳရိယ၊ စာဂပန်။
ပ္ဍဲအရာဝွံ ဇၞးသၞမာန်ဂှ် သစ္စမွဲလေဝ် ပါလုပ်ကီုရ။ သစ္စဟီုဂှ် ပွမဟွံဖံက်ပၠန်၊ ပွမဒ္ဂေတ် ဟီုဂးဍာံစၟတ်တံရောၚ်။ နွံကဵုသစ္စဂှ် ပ္ဍဲကောန်ဗော်ဇကုကီု၊ ပ္ဍဲညးကဆံၚ် လျိုၚ်တုပ်ကဵုဇကုကီု၊ ပ္ဍဲညးမရေၚ်တၠုၚ်ကမၠောန်တုပ်ကဵုဇကုကီု၊ ပ္ဍဲညးမဇၞော်နူဇကုကီု။ ပ္ဍဲလ္တူဒၞာဲဌာန်ကမၠောန်ဇကုကီု၊ ပ္ဍဲလ္တူဂကောံဗော်ဇကုကီု၊ ပ္ဍဲလ္တူဇကုကီု၊ ပ္ဍဲကောန်ဂကူဇကုကီုဂှ် ဒးမၚ်မွဲဒၟံၚ်လၟိုန်ရောၚ်။

ပတှေ်က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်တုဲ ညးနွံၚ္ၚုဟ်မး ညးရှေ်သှေ်ကၠုၚ်ရောၚ်။ တၚ်ဏံ ဂွံဍိုက်ပေၚ်ကဵုဇကုမာန်ဂှ် ဒးစွံလဝ်စိုတ် အတိုၚ်သၟဝ်ဝွံရောၚ်။
၁။ ညးမွဲမွဲ ယဝ်ရုန်မဵုပျုက်ဗ္ဒေက်လ္တူကောန်ဗော်ဇကု၊ လ္တူညးကဆံၚ်ကမၠောန်တုပ်ကဵုဇကု ညးဇၞော်ဇကု၊ ဌာနကမၠောန်ဇကု၊ ဗော်ဇကု၊ ဍုၚ်ဇကု၊ ဂကူဇကုမ္ဂး ဓဝဲါဂှ်ဟေၚ် က္လေၚ်ပၠန်ဂတးညိ။
၂။ ဇကုတီလဝ် ဒုဟ်ပရူကောန်သ္ဂံၚ်ကောန်ဗော်ဇကုတၞဟ်ဟ်တံဂှ် အခိၚ်အခါလဵုလေဝ် ညးလဵုမွဲလေဝ် လ္ပလဴညိ။
၃။ ပြသၞာပ္ဍဲဗော်ဇကုကီု၊ ပြသၞာပ္ဍဲဌာနကမၠောန်ဇကုကီု၊ ပွမပါ်ပဲါဟီုဂး ဟွံမွဲကဵုစေဝ်ပၞောန် ပ္ဍဲမ္ၚးဗော်ဇကုဂှ် လ္ပဟီုညိ။
၄။ ပ္ဍဲကဵုညးဌာနန္တရဗော်ဇကုတၞဟ်ဟ်တံဂှ် လ္ပဟီုဂး လ္ပာ်ပရေံညိ။ ဒ္ဂေတ်ဏံ ဟိုတ်ကၠောံထၞာန်လေပ်မံၚ်တုဲ မွဲတ္ၚဲမ္ဂးကောန်ဗော်ဇကုတံလေဝ် ဟီုကၠုၚ်ကဵုဇကုရောၚ်။
၅။ ဒၞာဲအရာလျိုၚ်ဇကုမစှေ်ဂှ် ၜိုတ်အစောန်နွံ ဂိုတ်ဂ္စာန်ညိ။ အသံနူလ္တူတေံ ဖျေံလဝ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံထံက်ဂလာန်မာန်ဂှ် ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်လၟိုန်ညိ။
၆။ လျိုၚ်ဖျေံလဝ်နူဗဟဵုတေံဂှ် ကာလပါ်ပဲါပရံလျိုၚ် ကဵုသၟဝ်တေံမ္ဂး ညံၚ်ရုပ်ရဴလျိုၚ်ဂွံမံက်ဂှ် ရေၚ်တၠုၚ်သီုစိုတ်သီုစရိုတ်ညိ။ ပ္ဍဲတာလျိုၚ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ယဝ်ရဟွံကိတ်ညဳကဵုပၟိက်ဇကု ၜိုန်နွံတဴကီုလေဝ် အခိၚ်လဵုလေဝ် လ္ပလဴကဵုကောန်ရဲဇကုညိ။
၇။ ကမၠောန်ဇကုဂွံအံၚ်ဇၞးကီု၊ ဂွံဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ခိုဟ်မွဲကီုဂှ် သစ္စဂှ် ဒှ်အဓိကမွဲရောၚ်ဂှ် သ္ဒးစွံလဝ်ပ္ဍဲစိုတ်ဇကုရောၚ်။


၈။ နွံကဵုဓဝ်လွဳ သ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ညိ။

ရီုဗၚ်ထ္ၜလဘာ် ပါ်ပဲါအေၚ်ဒုၚ် လၟိုန်ဗှ်ဗၞုဟ် ဟွံလၞုဟ်ဂိုတ်လွဳ ဒ္ၚဳဒ္ၚဳယိုက်ဂၠေၚ် လၟေၚ်ညးဇၞော်တံရောၚ်။ အတိုၚ်လၟေၚ် နာယကဂုဏ်တြဴသာ်ဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ဂိုတ်ဂ္စာန်နကဵုဝဳရိယဂှ် ဒှ်အရာကိစ္စဇၞော်မွဲရ။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံဂှ် သ္ကေက်သ္ကာဂၠိုၚ်နူ ကောန်ရဲဇကုဏီ၊ လ္တူနူသ္ကေက်သ္ကာဂှ် ယဝ်ရဝဳရိယနွံပၠန်မ္ဂး ၚ္ၚုဟ်မးသွက်ဂွံၜတ်ကၞာတ်ဟွံမွဲရ။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဂှ် ပညာကီု၊ ဗီုစွံစိုတ်ကီု၊ ပရေၚ်ဆက်ဆောံကီု၊ ပရေၚ်ယျဵုလ္ဂူတပ်တးကီု၊ ပရေၚ်သ္ဂုတ်သွာတ်မာန်တံဂှ် ၜိုန်ရတုပ်ကဵု ညးတၞဟ်ကီုလေဝ် ယဝ်ရဇကုနွံကဵုဝဳရိယ လ္တူနူညးတၞဟ်မ္ဂး ဇကုဇၞော်မောဝ်တဴတက်လောန်နူညးတၞဟ်ရ။

ညးနွံဝဳရိယတံဂှ် ကောန်ဗော်ဇကုကီု၊ ညးပၞးတုပ်ကဵုဇကုကီု၊ ညးဇၞော်နူဇကုကီု၊ ညးမပြိုၚ်ပ္ကာန်ကဵုဇကုကီု၊ သ္ဒးရှေ်သှေ်ရဴဂဴ သ္ဒးစွံၚ္ၚုဟ်မးရောၚ်။ဝဳရိယဂှ် ဒှ်ဓဝ်စှေ်စးကေုာံဓဝ်လၞုဟ်တုဲ ယဝ်ရလၞုဟ်မွဲမွဲသာ် လုပ်ကၠုၚ်ပ္ဍဲဇကုမ္ဂး ဒးကၠောန်ထောံ ကမၠောန်မွဲမွဲသာ်ရောၚ်။ ညံၚ်ရဴသၟိၚ်ဇာဒိသိုၚ် ကမၠောန်ဇၞော်၊ ဍောတ်ဟွံရုဲ ပ္တိတ်ဒြဟတ်ဝဳရိယတုပ်ပ်တုဲ၊ ကၠောန်ဂှ် ကဵုဂွံသုၚ်စောဲလေပ်ညိ။ ဂွံဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ခိုဟ်မွဲမာန်ဂှ် ဝဳရိယမွဲ လ္ပဝိုတ်ထောံညိ။


၉။ စွံစိုတ်သၠုၚ်ပြဲ အံၚ်ဇၞးလောဲ။

လျိုၚ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် အဓိကဇၞော်မွဲဂှ် ဒှ်ကမၠောန်ဇကု ညံၚ်ဂွံအံၚ်ဇၞး။ ကမၠောန်ဂွံအံၚ်ဇၞးဂှ် ဒးသုၚ်ဂဥုဲမွဲသွုၚ် မတွံဂးကမၠောန်ဇကုဂှ် ညံၚ်စိုတ်ဂွံလုပ်စ ဗွဲမိပ်မြဟ်ရ။ စိုတ်ဂွံမိပ်မြဟ်မာန်ဂှ် ဒးချပ်စၟဳဒၟံၚ် ဂၠံၚ်လ္ပာ်ခိုဟ်တေံ လၟိုန်ရောၚ်။ သဘဴကမၠောန်လပါ်ပရေံ၊ လပါ်လီုတံဂှ် လ္ပချပ်ဒုၚ်ကျထောံစိုတ်ညိ။ ယဝ်ရရေၚ်တၠုၚ်ကမၠောန် နကဵုစိုတ်မိပ်ပ်မြဟ်ဟ်မ္ဂး ကမၠောန်ဒးအံၚ်ဇၞးဍာံဍာံရောၚ်။ လ္တူနူဂှ်ပၠန် စိုတ်ဓာတ်မကၠောန်ကမၠောန် ဗွဲမိပ်မြဟ်ဂှ် ကောန်ဗော်ဇကုလေဝ် ပတောံဗက်ကီုရောၚ်။ စိုတ်ဂွံလုပ်စကမၠောန် ဗွဲမစိန်ဝုတ်မာန်ဂှ် ညံၚ်ဟွံဂွံမၠေံအာကမၠောန်ဂှ် လ္ပကၠောန်ကမၠောန်ဆက်ဆက်ညိ။ ဗွဲမဗဗွဲကဵုအခိၚ် ဇူကဵုတုဲ၊ ညံၚ်စိုတ်ဂွံကလေၚ် မြဟ်မြဴမာန်ဂှ် ဒးဇူကဵုစိုတ်လေပ်ရောၚ်။


၁၀။ ဆာန်ဍူကဵုလေပ်ညိ။

အတိုၚ်ကၠုၚ်နူနာယကဂုဏ်တြဴသာ်ဂှ် လက်သဏ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဂမၠိုၚ်လေဝ် ဓဝ်ဆာန်ဍူညးဂှ် ဒှ်ကိစ္စဇၞော်မွဲရ။ ပဲါနူဂှ်ပၠန် အတိုၚ်ဂလာန်မဟီုစ-
က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ နွံပၟိက်ဒၟံၚ်ဗွဲမဇၞော်ရ။ ညးမဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံဂှ် ကာလဆက်ဆောံကဵု ညးကဆံၚ်သဝ်နူဇကုကီု၊ ကောန်ဗော်ဇကုကီု၊ ဒဒိုက်ကောန်ဗော်ဇကု မဒုၚ်စမံၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်တံဂှ် ချပ်ကဵုဂွံမံၚ်တုဲ ကောန်ဗော်ဂကူလဵုဒှ်ဒှ် ဆက်ဆောံဗွဲမဆာန်ဍူညိ။ ဒေါသ၊ မာနတံဂှ် လ္ပကဵုပါလုပ်ညိ။

ကမၠောန်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ဂွံအံၚ်ဇၞးမာန်ဂှ် နွံပ္ဍဲတဲကောန်ဗော်တံရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကောန်ဗော်ဇကု ညံၚ်ဂွံပတှေ်ဇကုမာန်ဂှ် နွံပၟိက်ဒၟံၚ်ရ။ ကောန်ဗော်တံ ဂွံပတှေ်ဇကုမာန်ဂှ် ဇကုလေဝ် ဒးနွံစိုတ်ဆာန်ဍူသ္ဍိုက်မၠိုၚ်ဍေံတံကီုရောၚ်။ ဂွံလွဳပတိုန်ဓဝ်ဆာန်ဍူမာန်ဂှ် စိုတ်အေၚ်ဒုၚ်ကဵုဓဝ်ဗ္စာရဏာတံဂှ် ဒးပကေၚ်ဂလိုၚ်ပတိုန်ရောၚ်။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဒယှ်တှ် ညးဂၠးကဝ်တံ ဆာန်မံၚ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ဓဝ်ဆာန်ဍူသတ္တံ နွံသီုဖအိုတ်ရ။ မၞးမိက်ဂွံဒယှ်တှ် ဗီုညးတၞဟ်ကီုမ္ဂး ပတူမုဒိတာ ဓဝ်ဗြဟ္မဇဵုပန်ဂှ် ဒးစရှ်လဝ်ရောၚ်။


၁၁။ ဓဝ်လအေၚ်။ (ဓဝ်ခန္တဳ)

ဓဝ်လအေၚ်ဂှ်လေဝ် ပ္ဍဲနာယကဂုဏ်တြဴသာ်တံဂှ် ဒှ်တၚ်အဓိကဇၞော်မွဲရ။ ဂွံနွံကဵုဓဝ်လအေၚ်မာန်ဂှ် ဒှ်ညးနွံကဵုဇဲသတ္တိမွဲဂကူကီုရ။ တၚ်ရန်တၟံမွဲမွဲ နူကၠာဟွံဂွံဍိုက်ပေၚ်ဏီ ဇဲသတ္တိဂွံအေၚ်ဒုၚ် အခက်ခုဲတၞဟ်ဟ်မာန်ဂှ် တၚ်ကိစ္စဇၞော်အိုတ်ဂှ် ဓဝ်လအေၚ်ရ။ မူဟိုတ်ရောဟီုမ္ဂး ကလေၚ်ရံၚ်အာက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ကီု၊ ကောန်ဗော်တံ ကၠောန်ကမၠောန်ဟွံအံၚ်ဇၞးတံဂှ်မ္ဂး ဂွံဆဵုကေတ်ဟိုတ်ဍေံ ကၠောန်ကမၠောန်မွဲမွဲ နူကၠာဟွံဂွံပေဲါအံၚ်ဇၞးဏီ။ ဆဵုဂဗတၚ်ဝါတ်ဂါတ် ဒဒိုက်နာနာသာ်တံမ္ဂး ညးတံအေၚ်ဒုၚ် ဒုၚ်ခဳဟွံမာန်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကၠောန်ကမၠောန်ဂကူလဵုဒှ်ဒှ် စိုတ်ဓာတ်ဆုတ်ကလေၚ် စိုတ်ဓာတ်ပဲါပြသၞာအခက်ခုဲတံဂှ် လ္ပလွဳလဝ်ညိ။ သွက်ဇကုဂွံဒုၚ်စရၚ် ကမၠောန်ဂြက်က်မာန်ဂှ် ကမၠောန်ဂြက်တိုန်ညိညိဂှ် ကၠောန်ညိ၊ ဒ္ဂေတ်ညိ။


၁၂။ ဓဝ်ဗ္စာရဏာ။

က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဟီုမ္ဂးဂှ် ဒှ်ညးရေၚ်တၠုၚ်ပြသၞာညံၚ်ဂွံစှေ်ကဵုသ္ဘဴဓဝ် သ္ဒးသောၚ်ကလးရောၚ်။ ညံၚ်ဂွံဍာံလေဝ် သ္ဒးသ္ဂုတ်သွာတ်ကဵုရောၚ်။ ဂွံပသောၚ်ကလးပြသၞာ ဗွဲသ္ဘဴဓဝ်မာန်ဂှ်လေဝ် ဒးနွံကဵုဓဝ်ဗ္စာရဏာဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ရောၚ်။ ဂွံဂွံဓဝ်ဗ္စာရဏာမာန်ဂှ် ဒးဍိုက်ပေၚ်ကဵုဗဟုသုတ စပ်ကဵုကမၠောန်ဇကုဂှ်ရောၚ်။ ဂွံဍိုက်ပေၚ်ကဵုဗဟုသုတ် စပ်ကဵုကမၠောန်ဇကုမာန်ဂှ် သ္ဒးစွံစိုတ်လ္တူကမၠောန်ဇကု ဗွဲမသ္ဇိုဟ်နက်တုဲလ္ၚတ်ညိ။ ဒှ်သွက်ဂွံဆိုက်ဗ္ဒက် ပ္ဍဲကမၠောန်ဇကုရ။

ဓဝ်ဗ္စာရဏာဂှ် ဒှ်သွက်ဂွံပသောၚ်ပြသၞာသၟးဟွံသေၚ်။ ပ္ဍဲအရာဆက်ဆောံကဵုကောန်ကမၠောန်၊ ကောန်ၚ္ၚာ်သၟတ်၊ ကောန်ရဲတံဂှ်လေဝ် ဒှ်အရာကိစ္စဇၞော်မွဲရ။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဟွံမွဲကဵု ဓဝ်ဗ္စာရဏာတံဂှ် ဍေံဟွံတၟေၚ်နူ ကောန်ဗော်ဍောတ်မွဲရ။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဂှ် ကောန်ဗော်ဂကူလဵုလေဝ် ဟွံသ္ပရှေ်သှေ်ရဴဂဴ ဟွံစွံၚ္ၚုဟ်မးရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကမၠောန်လဵုဟွံဟို ဒဒှ်ဍာံ ဗွဲယထာဘူတဂှ် ကၠောန်ညိ။ ပြသၞာမွဲမွဲ ဗီုလဵုဍေံကဵုအန္တရာဲမာန်ဂှ် ညံၚ်ဂွံစၟဳတီလဝ်ဂှ် လ္ၚတ်ညိ။ ဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ်မွဲမွဲကီု ပ္တိုန်စၟတ်သမ္တီမွဲမွဲကီု၊ အခိၚ်လဵုလေဝ် လ္ပသ္ပကြာန်န်ညိ။ ဟိုတ်ဖဵုဍေံ ချပ်သ္ဇိုဟ်ဟ်နက်က်တုဲမှ ရေၚ်တၠုၚ်ညိ။ ကမၠောန်ဇကု သ္ဂုတ်သွာတ်လဝ်တုဲတုဲတံဂှ် ဒဒှ်ဍေံဗဗွဲဍာံ ဟွံဗဗွဲဍာံတံဂှ် ကလေၚ်စၟဳစၟတ်ပ္ညဳပ္ညပ် ချပ်ပါ်ပဲါညိ။


၁၃။ ပရေၚ်ဆက်ဆောံ။

ပၞောဝ်ကဵုညးကၠောန်ကမၠောန် သ္ဒးဆက်ဆောံမၞိဟ်ဂှ် ဟွံတုပ်ကဵုပူဂဵုသာမညတံရ။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံဂှ် လက်သဏ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တၞဟ်ဟ် ၜိုန်ရဍိုက်ပေၚ်ကီုလေဝ် ပ္ဍဲအရာဆက်ဆောံကဵု ကောန်ဗော်တံကီု၊ ပူဂဵုကဆံၚ်တုပ်ကဵုဇကုကီု၊ မၞိဟ်ဇၞော်တံကီု၊ ယဝ်ရဟွံပြေပြံၚ်မ္ဂး မၞိဟ်ဂှ် ထေက်ကဵုအံၚ်ဇၞး တၟာသတ်ဗြဴဂှ် အံၚ်ဇၞးဆအယာံမာတ် တၟာမလ္ၚဴဓဝ်ရ။ ပ္ဍဲအရာဆက်ဆောံ မၞိဟ်ခိုဟ်ဟ်ဂှ် အယာံမာတ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်သၟးဟွံသေၚ် ဇၟာပ်မၞိဟ်ဒးနွံထေက်ရောၚ်။

ဟိုတ်ဂှ်ရ ကမၠောန်မွဲမွဲဂွံအံၚ်ဇၞးဂှ် တၚ်အဓိကဍေံ ပရေၚ်ဆက်ဆောံ ဗွဲမဍုက်ကေဝ်ဂှ် သ္ဒးကၠိုဟ်လဝ်ထေက်ရောၚ်။ ပ္ဍဲကဵုညးသ္ကေက်သ္ကာ ပရေၚ်ဆက်ဆောံဂှ် ဒၞာဲထေက်ကဵု ကၠတ်ကေတ်နဲ ပတုပ်ဗက်လေဝ် ပတုပ်ဗက်ညိ။ ဇၟာပ်ဇကု ဆက်ဆောံကဵုညးတၞဟ် ဗွဲမဍုက်ကေဝ် ဆက်ဆောံညိ။ ဆဵုဂဗဒးမၞိဟ် ဆက်ဆောံဝါတ်ဂါတ်တံမ္ဂး အေၚ်ဒုၚ်တုဲ ဆက်ဆောံညိ။ ဓဝ်လအေၚ်ဒုၚ်၊ ဓဝ်သၠးအခေါၚ်၊ နွံကဵုပရေၚ်ကၠိုဟ်ခၠၚ်၊ သ္ဒးနွံကဵုစိုတ် ဓဝ်ဥပေက္ခာဂတမာန်တံဂှ် ဒှ်ဟိုတ်အဓိက် ပရေၚ်ဆက်ဆောံ ဗွဲမဍုက်ကေဝ်ရ။


၁၄။ တီအလိုက်။

မၞိဟ်ဟီုမ္ဂး သ္ဒးဆဵုဂဗကဵုမၞိဟ်လၟိုန်တုဲ၊ သ္ဒးဆက်ဆောံပံၚ်ဖက်ကဵုမၞိဟ်လၟိုန်ရ။ ပ္ဍဲကဵုမၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မွဲဂှ် ဒှ်ပူဂဵုတၟေၚ် ပူဂဵုမပြဲတုဲ၊ ပ္ဍဲအရာဆက်ဆောံမၞိဟ် ညံၚ်ဂွံကၠိုဟ်အလိုက်မၞိဟ်ဂှ် ကိစ္စဇၞော်ကွေံကွေံရ။ ဆက်ဆောံမၞိဟ် ညံၚ်ညးတၞဟ်ဟွံက္ဍုဟ်မၠေံအာဇကုဂှ် ဒှ်အရာဆက်ဆောံတီအလိုက်စိုတ်ရ။ ဓဝ်ဟွံအေၚ်ဒုၚ်၊ ဓဝ်မခလဵုခဏံၚ်၊ ဓဝ်မဆောံဆာဲဂလာန်၊ ပွမဟွံချပ်၊ ကဵုစိုတ်ဇကု၊ ပွမဟွံကၠိုဟ် ပရေၚ်သ္ဘဴမၞိဟ်တံဂှ် ဒစဵုဒစးကဵု ပရေၚ်ဆက်ဆောံ ဗွဲမတီအလိုက်ရ။ ဇကုဆက်ဆောံကဵုညးတၞဟ် ဗွဲမယေန်သၞာၚ် အတိုၚ်လောက၀တ် ဍိုက်က်ပေၚ်ပေၚ်မ္ဂး ညးတၞဟ်လေဝ် ကလေၚ်ဆက်ဆောံကဵုဇကု ဗွဲမယေန်သၞာၚ်ပၠန်ရောၚ်။

ဗွဲမဂၠိုၚ်မ္ဂး မၞိဟ်တံဂှ် မိက်ဂွံကဵုညးတၞဟ် ဆက်ဆောံကဵုဇကု ဗွဲမဍိုန်ဍောတ်ဖအိုတ်ရ။ ကာလဇကု သ္ဒးဆက်ဆောံကဵုညးတၞဟ်မ္ဂး ဝိုတ်မံၚ်အိုတ်ရ။ လ္ၚဵုတံဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မ္ဂး ဆက်ဆောံကဵုညးတၞဟ် ဗွဲမဍိုန်ဍောတ်မ္ဂး ညးတၞဟ်ထေၚ်သောဲဒၟံၚ်ကဵုဇကုတုဲ၊ နူဂဝ်ဇကုတေံ ၜိုန်ရယေန်သၞာၚ်ဍိုန်ဍောတ်မံၚ်ကီုလေဝ် ဒှ်ကၠုၚ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မ္ဂး ကာလကဵုအမိၚ်ကီု၊ ဖျေံတၚ်စေဝ်ပၞောန်ကီု၊ ဗွဲမကြံၚ်မ္ၚိုဟ် သုၚ်စောဲကၠုၚ်အိုတ်ရ။ အစောဲကွေတ်ဗီုဏံဂှ် ဒှ်ကွေတ်ဝါဒဗၠေတ်မွဲရ။ ကောန်ဗော်ဟီုမ္ဂး သွက်ဂွံဒုၚ်ဒ္ဂေတ်ဗက် အမိၚ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဂှ် လျိုၚ်နွံမံၚ်တုဲတုဲရ။ ၜိုန်ဂှ် ဖျေံအသံဗွဲမကြံၚ်မ္ၚိုဟ် ကဵု ဖျေံအသံဗွဲမဍိုန်ဍောတ်တံဂှ် အသံဂကူလဵု နွံပၟိက်မံၚ်ဂှ် ညးမသ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ သ္ဒးချပ်တုဲ ပ္တိတ်သွဟ်အိုတ်ညိ။ ပညာမဆက်ဆောံတီအလိုက်ဂှ် ဒှ်ပညာဝါတ်မွဲဟွံသေၚ်၊ ညးလ္ၚဵုတံဂှ် နူဗဳဇပဋိပန္ဓိတေံ ပါကၠုၚ်တုဲတုဲလေဝ်နွံ၊ ၜိုန်ဂှ် ယဝ်ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်ဗက် အတိုၚ်ဗွဲသၟဝ်ဏံမ္ဂး ဗွဲမလောဲသွာကလိဂွံမာန်ရောၚ်၊ ပ္ဍဲလ္တူကောန်ဗော်၊ ညးကဆံၚ်တုပ်၊ ညးဇၞော်တံဂှ် ဆက်ဆောံမၞိဟ်ကဵုမၞိဟ်မ္ဂး ဗွဲမဍိုန်ဍောတ်ဇိပ်ဂၠိပ်ဂှ် လ္ပဝိုတ်စညိ။

ပ္ဍဲအရာဆက်ဆောံကဵုညးတၞဟ်ဂှ် စွံလဝ်ဓဝ်လအေၚ်လၟိုန်ညိ။ ဂလာန်အရေဝ်ညးမွဲလပါ်တေံ ဝိုၚ်ဇိက်ဒၟံၚ်ညးတၞဟ်ဟ်ကီု၊ အရေဝ်ဟွံဆေၚ်စပ်ကဵုဇကုကီုလေဝ် စွံစိုတ်ဂၠိၚ်ၚ်တုဲ ကလၚ်ညိ။ အတိုၚ်ဍေံ မိက်ဂွံဟီုဂှ် ၜိုတ်ဟီုမာန် ကဵုဟီုညိ။ ကာလရီုဗၚ် ရေၚ်တၠုၚ်ဖဵုသွက်ညးတၞဟ်မ္ဂး ရေၚ်တၠုၚ်သီုစိုတ်၊ သီုစရိုတ်ညိ။ ရီုဗၚ်ၜိုတ်၀တ်ပြေဓဝ်မ္ဂး ၜိုတ်ဇကုဒုၚ်ဍောၚ်ဂှ် တံဍေံဟွံပြေရောၚ်ဂှ် ကဵုဂွံသတိညိ။ ဂွံဆက်ဆောံကဵုမၞိဟ်ဂမၠိုၚ် ဂွံကၠိုဟ်သ္ဘဴမၞိဟ်မာန်ဂှ် ဒးဂၠိုက်ဂၠာဲ ပ္ဍဲစိုတ်စရိုတ်မၞိဟ်တၞဟ်ဟ်တံရောၚ်။ မၞိဟ်ဂကူလဵု ဆက်ဆောံဗီုလဵုဂှ် ကဵုဂွံတီညိ။ ပ္ဍဲအရာဆက်ဆောံကဵုကောန်ဗော်ဇကုမ္ဂး ဗွဲမဗဗွဲကဵုကာလ၊ ဒေသ၊ ပယောဂဂှ် သ္ဒးကၠိုဟ်လဝ် ဗွဲတၟေၚ်ရောၚ်။ ဒၞာဲထေက်ကဵု ပပၞညံၚ်ဟွံတီ၊ ဟွံညာတ်လေဝ် သ္ပညိ။ ဒၞာဲထေက်ကဵုပဲါလေဝ် ပဲါညိ။ အရာအိုဿီု လ္ပလုပ်ပံၚ်ဖက်ညိ။


၁၅။ သိက္ခာ၊ သမာဓိ။

ပ္ဍဲက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ဟွံမွဲဟွံဒှ်၊ ဒှ်တၚ်အဓိကမွဲ သ္ဒးနွံကဵုသိက္ခာ၊ သမာဓိရ။ သိက္ခာ၊ သမာဓိဟီုမ္ဂးဂှ် အတိုၚ်ဟီုဂှ်ကၠောန်၊ အတိုၚ်ကၠောန်ဂှ်ဟီု၊ ဒ္ဂေတ်စရိုတ်စဵုကဵုညးဂၠးတံ ဒးလယှ်တဲကီု၊ ဒှ်မယျဵုလ္ဂူတပ်တးရ။ ဒ္ဂေတ်တံဂှ် ဇၟာပ်မၞိဟ်ထေက်ကဵုသ္ဒး နွံဒၟံၚ်ရမ္ဂး၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ သာတုဲ ကိစ္စဇၞော်ရ။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မွဲမွဲ ၜိုန်ရစောန်ဒၟံၚ် ကလာၚ်ဒၟံၚ်လ္တူအာကာသကီုလေဝ် သိက္ခာ၊ သမာဓိဟွံမွဲမ္ဂး ခမဳ၊ မၞိဟ်၊ ဒေ၀တဴလဵုလေဝ် ဟွံစွံဒၞာဲက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ရ။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဂှ် ဒှ်မိမယာဲတ ကောန်ဗော်တံရ။ ကောန်ဗော်တံ ညံၚ်သဳလ၊ သမာဓိ၊ ဇဲသတ္တိဂွံခိုၚ်မာန်ဂှ် အရာရာအိုဿီုဂှ် ဒှ်ညးလျိုၚ်မွဲရ။ ၜိုန်ဂှ် ညးပဓဝ်ဂှ်ရ ယဝ်ဂဲါဒၟံၚ်မ္ဂး သာတုဲလီုလာ်အာရောၚ်။

ဟိုတ်ဂှ်ရ `ဓဝ်ဍာံသေၚ် ဂွံဟေၚ်အံၚ်ဇၞး´ နကဵုစိုတ်ဗီုဏံ လ္ပဝိုတ်ထောံ ပ္ဍဲကောန်စိုတ်တေံညိ။ ဓဝ်ဍာံဟီုမ္ဂး အတိုၚ်ဇကုပတှေ်လဝ်ဂှ်ဟေၚ် ဟီုညိ။ ကမၠောန်ဂၠံၚ် လပါ်ဍာံဂှ် တန်တဴဒတဴလၟိုန်ညိ။ ကၠောန်ဟွံဍာံတုဲ ဂျိုၚ်မံၚ်လမျီုဂှ် ကၠောန်ဍာံဍာံတုဲ ချိုတ်အာဂှ် ပြဲမံၚ်ဏီ ကဵုသ္ဂောံဂွံသတိညိ။ ဟိုတ်နူဖဵုကမၠောန်ယာယဳ မွဲချိုဏ်ခဏတုဲ လ္ပကဵုဂုဏ်စရာဲ သိက္ခာဇကုလီုညိ။ ကမၠောန်ဒှ်ဟိုတ် သိက္ခာ၊ သမာဓိဇကု ဂွံဍိုန်လျဂှ် လ္ပချပ်ကၠောန်ညိ။ လဆောဝ်ဝ် သွက်ကောန်ဗော်ဇကု သ္ပကၠေံဓဝ်ဟွံတပ်မှ ကောန်ဗော်ဇကုဒးစိုတ်နွံမံၚ်ရ။ ၜိုန်ဂှ် ပွမရေၚ်တၠုၚ်ဗီုဏံဂှ် ဍေံအာဍာ်ဇမၠိၚ်ဟွံမာန် ကဵုဂွံကၠိုဟ်ညိ။


၁၆။ ပွမသ္ဂုတ်သွာတ်။

ပ္ဍဲအရာသ္ဂုတ်သွာတ် ချိုတ်ပၠိုတ်ပိုတ်သ္ကုတ်မ္ဂး သွက်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံဟွံမွဲဟွံတုဲ ဒှ်တၚ်အဓိကမွဲရ။ ဇၟာပ်ပ်ဒၞာဲ ဇၟာပ်ပ်ကမၠောန် ပြသၞာဇၞော်ဍောတ် သ္ဒးဆဵုဒၟံၚ်လၟိုန်ရ။ ပြသၞာမွဲ မံက်ကၠုၚ်မွဲ သွက်ဂွံပသောၚ်ပြသၞာဂှ် နဲဗွဲမဂၠိုၚ် ဆဵုညာတ်ဒှ်မာန်ရောၚ်။ ပ္ဍဲကဵုနဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် နဲလဵုဂွံရုဲပသောၚ် ပြသၞာဂှ် ဗွဲမချိုတ်ပၠိုတ် ပိုတ်သ္ကုတ် သွက်ဂွံသ္ဂုတ်သွာတ်ဂှ် နွံပၟိက်ကၠုၚ်ရ။ ကာလဂှ်မ္ဂး ညးမဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ တၚ်သ္ဂုတ်သွာတ်လဵုခိုဟ်၊ တၚ်သ္ဂုတ်သွာတ်လဵုဗဗွဲဂှ် သ္ဒးရုဲရောၚ်။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ်တပ်တပ်မ္ဂး ကောန်ဗော်ဇကုကီု၊ ဂကောံဗော်ဇကုကီု ဂွံဒုၚ်စဖဵုရ။ ညံၚ်ရဴသာ်ဂှ်ကီုရ၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ် ဟွံဗဗွဲဓဝ်မ္ဂး လီုအာအလုံမွဲဗော်ရောၚ်။

ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲအရာသ္ဂုတ်သွာတ်ပိုတ်သ္ကုတ်ဏံဂှ် ဒှ်တၚ်အဓိကမွဲရ။ ဂွံဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ် ဗွဲမဍာံပြမာန်ဂှ် အစောဲလညာတ်ဒဒှ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ကဵုဂွံစှေ်ယထာဘူတညိ။ အစောဲလာံလညာတ်ဇကု သ္ဒးပကိတ်ကဵု လညာတ်ညးတၞဟ်ရောၚ် တၚ်ဟွံတုပ်နွံမ္ဂး ထပ်စၟဳစၟတ်ညိ။


၁၇။ ပွမဍိုန်ဍောတ်ဇိပ်ဂၠိပ်။

က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဟီုမ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲအရာဆက်ဆောံကဵုညးတၞဟ် ကာလအိုဿီု သ္ဒးက္ဍိုက်ပေၚ်ကဵု ပရေၚ်ဆက်ဆောံ အတိုၚ်လအာတၠပညာတံရောၚ်။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်လ္ၚဵုတံဂှ် ကာလဆက်ဆောံကဵု ညးပၞးတုပ်ကဵုဇကု၊ ညးဇၞော်နူဇကု၊ ညးမ္ၚးတံမ္ဂး ဍိုန်ဍောတ်ဇိပ်ဂၠိပ်ကီုလေဝ်၊ ကာလဆက်ဆောံကဵု ကောန်ဗော်ဇကုမ္ဂး ကြံၚ်မ္ၚိုဟ်ညံၚ်ပြေၚ်တက်မၞိဟ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။ တၚ်ဏံဂှ် ဒှ်တၚ် ဇကုပတ်ကံဇကုရ။

က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဂှ် ဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဟွံဍိုက်ပေၚ်ကဵု လက်သဏ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ရ။ မူဟိုတ်ရောဟီုမ္ဂး ကောန်ဗော်ဟွံမွဲမ္ဂး ဇကုမွဲ ဟွံဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ဟီုမွဲနဲပၠန်မ္ဂး က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံဂှ် သ္ပသ္ဇိုၚ်ကဵုဒြဟတ်ကာယ၊ ဒြဟတ်ညာဏ်ကောန်ဗော်ဇကုတုဲဟေၚ် ဂွံဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဂှ် လ္ပဝိုတ်စညိ။ ဇကုဆက်ဆောံ ဗွဲမဍိုန်ဍောတ်တုဲ လပါ်ဇကုဂှ် အခိၚ်လဵုလေဝ် ကျဟွံမွဲ။ ဟိုတ်နူဇကုဆက်ဆောံကဵုညးဇၞော်ဇၞော်တံ ဗွဲမဍိုန်ဍောတ်တုဲ ညးဇၞော်တံဂှ် ဓဝ်မေတ္တာက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်လ္တူဇကုရ။ ညံၚ်သာ်ဂှ်ကီု ဟိုတ်နူဇကုဆက်ဆောံကဵုကောန်ဗော်ဇကု ဗွဲမဍိုန်ဍောတ်မ္ဂး ကောန်ဗော်ဇကုလေဝ် ဓဝ်မေတ္တာက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်လ္တူဇကုရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ အခိၚ်ကာလဇကုဒေါသတိတ် စိုတ်ပရေံဒၟံၚ်မ္ဂး လ္ပဆက်ဆောံကဵုညးတၞဟ်ညိ ၜိုတ်ပဲါဂွံပဲါညိ။


၁၈။ အရာဖန်ဗဒှ် ချာဲပတိတ်တၟိ။

က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံဂှ် ဟွံမွဲဟွံတုဲ နွံလက်သဏ်မွဲပၠန်ရ။ လက်သဏ်ဏံ ယဝ်ယောၚ်ယာဒၟံၚ်မ္ဂး က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ခိုဟ် ကော်ခဴစဟွံဂွံရ။ တၞဟ်သအာၚ်ဟွံသေၚ်ရ။ ``ဖန်ဗဒှ်ချာဲပတိတ်´´ရ။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ခိုဟ်မ္ဂး သ္ဒးစိုပ်ဌာန်ကမၠောန်ကၠာနူ ကောန်ရဲတံလၟိုန်ရ။ ရေၚ်တၠုၚ်ကမၠောန် ဆၜိုတ်ဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ်ဓဝ်လေဝ် လက်သဏ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ဟွံက္ဍိုက်ပေၚ်ဏီရ။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဟီုမ္ဂးဂှ် ပြသၞာနွံပ္ဍဲတဲဇကုဂှ် ၜိုတ်ရအသံတၚ်စၞောန်ထ္ၜး ဗီုပြၚ်နူလ္တူတေံ ဟွံဖျေံလဝ်ကီုလေဝ် နကဵုကသပ်ညာဏ်ဇကုဇကု ဖန်ဗဒှ်တုဲ ရေၚ်တၠုၚ်မာန်မှ ဂွံသ္ဂးက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ရောၚ်။

လ္တူနူရေၚ်တၠုၚ်ကမၠောန် အတိုၚ်ဂၠံၚ်တြဴဒုၚ်ကျာပါၚ်ညးတၞဟ်ဂှ် ကမၠောန်ညံၚ်ဂွံခိုဟ်တိုန် ယဝ်ရချပ်ပါ်ပဲါ စၟဳစၟတ်လေပ်မ္ဂး ဒှ်လက်သဏ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ခိုဟ်မွဲရ။ ယဝ်ရကၠောန်မံၚ်အတိုၚ်တြေံလၟိုန်မ္ဂး ဍေံဟွံဒှ် ပညာက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ရ။ ဍုၚ်မွဲမွဲ၊ ဂကူမွဲမွဲ ဂွံဇၞော်မောဝ် ဂွံပတူၝောံတဲ လ္ဒောဝ်ညးတၞဟ်မာန်ဂှ် ပရေၚ်ဍုၚ်၊ ပရေၚ်ပညာ၊ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်၊ ပရေၚ်မၞိဟ်၊ အလုံအိုဿီု သ္ဒးလ္ၚတ်သ္ပလဝ်သုတေသနတုဲ ဖန်ဗဒှ်ချာဲပတိတ် ကမၠောန်ဇကုမာန်ဂှ် ဒှ်လညာတ်ကမၠောန်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံရ။

ပရေၚ်ဖန်ဗဒှ်ချာဲပတိတ်တၟိဂှ် ဒှ်တၚ်အဓိကဇၞော်မွဲရ။ ကောန်ဗော်ဇကုဂမၠိုၚ်လေဝ် စိုတ်ဓာတ်ညံၚ်ရဴဏံ ဂွံဗျာပ်တြးတိတ်အာမာန်ဂှ် ညးမဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ သ္ဒးဆဝ်ပ္ၚုဟ်၊ သ္ဒးထ္ၜးကဵုဂၠံၚ်ရောၚ်။ ကိစ္စအလုံအိုဿီု မွဲဗော်သွးဇကု လ္တူနူကမၠောန်ပ္ဍဲတံဂှ် နဲကဲညံၚ်ဂွံခိုၚ် ဂၠိုၚ်တိုန်မာန်ဂှ် ဂၠာဲသ္ၚေဝ်စၟဳစၟတ်ထေက်ရောၚ်။ တၚ်စေဝ်ပၞောန်ဥပဒေကဵုတၚ်စၞောန်ထ္ၜးဂမၠိုၚ်ကီု၊ ဗီုပြၚ်အသံဂမၠိုၚ်ဂှ် ဒှ်သွက်ပရေၚ်အခိၚ်သာမညဟေၚ်ရ။

ဟိုတ်ဂှ်ရ အခိၚ်တၟေၚ် မံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်မ္ဂး ကမၠောန်နွံပ္ဍဲတဲဂှ် ဍေံဟွံလုပ်ဗီုပြၚ်ရ။ ပြသၞာ ဟွံပသောၚ်ဍေံမွဲသာ် ဂွံဗန်တဲတုဲ ရံၚ်ဒၟံၚ်ကၠးကၠးလေဝ် ဍေံဟွံဒှ်။ အခိၚ်ဂှ်မ္ဂး က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မွဲဟာန်ကေုာံကောန်ဗော်ဂမၠိုၚ် အလုံမွဲဗော်သွးဇကု စိုတ်ဓာတ် ဖန်ဗဒှ်ချာဲပတိတ်ဂှ် နွံပၟိက်ကၠုၚ်ဗွဲတၟေၚ်ရ။ ယဝ်ရဟွံပၠောပ်လဝ် စိုတ်ဓာတ်ဖန်ဗဒှ်တၟိမ္ဂး စိုပ်အခိၚ်ဝွံမ္ဂး သ္ဒးဆဵုတၚ်ခက်ခုဲရ။

ဟိုတ်နူဂှ်ရ ညးကေၚ်လ္ၚတ်လဝ် စိုတ်ဓာတ်တံဏံမ္ဂး ပြသၞာမွဲမွဲ ပသောၚ်ဏာ ဗွဲမသောၚ်ကၠးမာန်ရ။ ဟိုတ်ဂှ် ကဵုဂွံမြဟ်မြဴဒၟံၚ်လၟိုန်ညိ။ လ္ပဟဳသွဝ်ၚ္ၚုၚ်ၚ္ၚသ္ၚောဲဇြဒၟံၚ်ညိ။ လ္တူကမၠောန်ဇကု စိုတ်ဓာတ်ကဵုဂွံပေၚ်ညိ။ ကမၠောန်ကဆံၚ်ကဆံၚ် ကဵုဂွံညာတ်လဝ်ဂတတေံညိ။ နဲကဲကမၠောန်နွံပ္ဍဲတဲဂှ် အခိၚ်အခါလဵုလေဝ် လ္ပပြေပြံၚ်ထောံစိုတ်ညိ။ နဲကဲကပေါတ်ကြိယာ နွံပ္ဍဲတဲဂှ် ကဵုဒြဟတ်မၞိဟ်ဇကု ကဵုဂွံသုၚ်စောဲလေပ်ညိ။ ဒၞာဲလျိုၚ်စှေ်ဂှ် လ္ပပဲါညိ။ လျိုၚ်ၜိုတ်ကဵုဂှ် လ္ပဓရိုက်က္ဍိုပ်ညိ။ ပရေၚ်ဖန်ဗဒှ်ချာဲပတိတ်တၟိဂှ် သွက်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံဂှ် လက်သဏ်ဇၞော်မွဲရောၚ်ဂှ် ကဵုဂွံသတိညိ။


၁၉။ သာဓာတပ်တး။

ပရေၚ်သာဓာတပ်တးလေဝ် သွက်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ဒှ်အရာကိစ္စဇၞော်မွဲကီုရ။ ပရေၚ်သာဓာတပ်တးဟီုမ္ဂးဂှ် ဟီုကၠောန် ပွမဟွံဗက်စမွဲကရေက် ဟွံရံၚ်မုက်မွဲလပါ် အရာအိုဿီု ညံၚ်ဂွံစှေ်ကဵုယထာဘူတရ။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဏံ သာဓာတပ်တးကွေံ ဂၠိုၚ်ကဵုဂိတု ၜိုန်ဂစာန်မၚ်မွဲလဝ်ကီုလေဝ် ပြသၞာမွဲမွဲ ယဝ်ဇကုသ္ဂုတ်သွာတ်ဒစေၚ်အာမ္ဂး ပါၚ်ပရိသာတ်တံရ။ ဟိုတ်ဂှ် ဓဝ်တပ်တးမွဲဂှ် လ္ပကဵုပိုတ်သ္ကုတ်အာ ပ္ဍဲဇကုညိ။

ပ္ဍဲအရာကဵုဒဏ် ကောန်ဗော်တံကီု ပ္ဍဲအရာထိုၚ်သးကောန်ဗော်တံကီုဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ သ္ဒးစွံသတိ ဗွဲမဇၞော်ရောၚ်။ ပ္ဍဲအရာဝွံ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ဓလပ်စဒှ်ရောၚ်။ အကာဲအရာမံက်စဒှ်ရောၚ်။ ကာလက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ သ္ဂုတ်သွာတ်အမှုအရာမွဲမွဲမ္ဂး ပယောဂနူမ္ၚး လုပ်စဒှ်ရ။ ၜိုန်ဂှ် ယဝ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ခိုဟ်မ္ဂး မူရဴပယောဂလဵုလေဝ် ဟွံပၠောပ်စိုတ်ရ။ အတိုၚ်ဗဗွဲဓဝ်ဇကုစှေ်လဝ်စိုတ်ဂှဟေၚ် နကဵုသတ္တိဂံၚ်ဂံၚ် သ္ဒးဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ်ရောၚ်။

က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဂှ် ဟိုတ်နူဒှ်မၞိဟ်ပြဲမွဲတုဲ ဒဒှေ်ဒယှ်လေဝ်ဂၠိုၚ် မၞိဟ်က္ဍုဟ်လေဝ်ဂၠိုၚ် မၞိဟ်ဟွံမွဲပၟိက်လေဝ် နွံစဒှ်ရ။ ကာလသောၚ်ကလးပြသၞာမ္ဂး ဒဒှေ်ဒယှ်၊ က္ဍုဟ်မၠေံ၊ ဟွံမွဲပၟိက်တံဂှ် လုပ်ကၠုၚ်လေပ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ၜိုတ်ရဇကုပုထုဇန်မွဲကီုလေဝ် အဲဂှ် ဒှ်မၞိဟ်သာမညဟွံသေၚ်၊ မၞိဟ်နွံကဵုဂုဏ်၊ သိက္ခာ၊ သမာဓိ ဒှ်ညးတပ်တးမွဲရောၚ်။ နကဵုသတိ၊ သမ္ပဇန်ညာဏ် သ္ဒးမၚ်မွဲ သ္ဒးစွံသတိရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ် အစောဲလာံ နွံပ္ဍဲဇကုဂှ် ချိၚ်ဆတုဲ ပဲါထောံညိ။ ဗီုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ရေၚ်တၠုၚ်ကၠောန်သ္ပဂမၠိုၚ်ကီု၊ ဗီုကောန်ဗော်တံ ကလေၚ်ပတိုန်ဂလာန်ကီုဂှ် လ္ၚတ်ဂၠိုက်ဂၠာဲ ဒၞာဲကေတ်နဲကဲလေဝ်ကေတ် နဲကာလဗၠေတ် ကလေၚ်ပလေဝ်ပလေတ်လ္ပဂွညိ။


၂၀။ ညာဏ်က္တဵုခရိုၚ်။

က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မ္ဂးဂှ် အရာဆက်ဆောံမၞိဟ်မ္ၚး ဂွံပြေပြံၚ်ကီု၊ ကောန်ဗော်တံ ဂွံရှေ်သှေ်ရဴဂဴကီု၊ သ္ဂောံဂွံဒဒှေ်ဒယှ်ဂၠိုၚ်ကီုဂှ် နွံပၟိက်ဒၟံၚ်ရ။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ပ္ဍဲကာလကၠောန်ကမၠောန်မ္ဂး ဒးမၚ်စေဝ်ပၞောန်၊ ကၠောန်ကမၠောန်ညံၚ်ဂွံစိုပ်တရဴ ဗွဲမပြဟ် သ္ဒးဖျေံအစဳဇန် ဗွဲမကြံၚ်မ္ၚိုဟ်တုဲ သ္ဒးကၠောန်ရ။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ မလေပ်စွံစိုတ် ဗွဲမကြံၚ်မ္ၚိုဟ်လၟိုန်ရ။ ကမၠောန်ဂှ်လေဝ် ကၠောန်နကဵုစိုတ်လုပ်ပ်လၟိုန်ရ။ ၜိုန်ဂှ် ရံၚ်ကဵုဂလာန်မ္ဂး `တေၚ်လောန်မ္ဂးပိုတ်၊ ဟွံပေၚ်မ္ဂးကလိုက်´တုဲ အတိုၚ်စိုတ်ဂှ် ယဝ်ရကောန်ဗော်ဖေက်မ္ဂး ပရေၚ်ဆက်ဆောံဍိုန်လျလေပ်ရ။ ၜိုန်ဂှ် ယဝ််ရညာဏ်က္တဵုဒရိုၚ် ပျေက်အဆဝ်ဆက်ဆောံတံ ဗွဲမအီဂြိုၚ်လေပ်မ္ဂး က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဂှ် ကောန်ဗော်တံဆာန်လောန်ရ။

လဆောဝ်မွဲလပါ်ကဵုမွဲလပါ် ဟွံပြေပြံၚ်ဒှ်ၜါလွး ပ္ဍဲဝိုၚ်ကောံဓရီုတံ ဆဵုစလေပ်ရ။ ကာလဂှ်မ္ဂး က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ထပက်စုတ်ဂလာန် ဟာသလေပ်မ္ဂး သီုၜါလ္ပာ်ပြေပြံၚ်အာလေပ်ရောၚ်။ ပ္ဍဲဝိုၚ်ကောံဓရီု ပ္ဍဲဝိုၚ်တက်ကျာကီု၊ ညးမွဲကေုာံညးမွဲမေတ္တာ ဂွံဍုက်ကေဝ်ညးသ္ကံမာန်ဂှ် သ္ဒးဆက်ဆောံ ဟီုဂလာန်အီအီဂြိုၚ်ဂြိုၚ်ရ။ မိက်ဂွံဍုက်ကေဝ်ကဵုကောန်ဗော်မ္ဂး လ္ပမံၚ်ကၟောန်ကၟောန်ညိ။ ဒၞာဲထေက်ကဵုတ္ၚက်မ္ဂးတ္ၚက်၊ ဒၞာဲထေက်ကဵုခညောန်မ္ဂး ခညောန်။ ၜိုန်ဂှ် တ္ၚက်လောန်လေဝ် ဟွံခိုဟ် သာသ္ပံအာရောၚ်။ ခညောန်လောန်လေဝ်ဟွံခိုဟ်၊ ကောန်ေဗော်အောန်အိုတ်ရောၚ်။

ယဝ်ရ ပိုဲရံၚ်အာပ္ဍဲလဟီု က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဒယှ်တှ်တံမ္ဂး ဗွဲမဗဗွဲကဵုဒၞာဲညးတံ သုၚ်စောဲဟာသတုဲ ဟီုစဒှ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။ ဟိုတ်နူညာဏ်ဟာသတုဲ မၞိဟ်ဒဒှေ်ဒယှ်လေဝ်ဂၠိုၚ်၊ အရာလၞုဟ်ဒကုဲလေဝ် ကၠေံအာမာန်ရ။ ဇအိုန်ဇရ ကမၠောန်လေဝ်အောန်၊ ဂမြဴညာဏ်တၟိလေဝ်ဒှ်ကၠုၚ်၊ စိုတ်မသ္ကာတ်မြဟ်၊ စိုတ်ဟွံတန်ကြန်တံဂှ်လေဝ် အောန်စှေ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ညာဏ်ဟာသကဵုညာဏ်ဖန်ဗဒှ်တၟိဂှ် ညံၚ်ဂွံပေၚ်ဂှ် သ္ပအာရီုတုဲ ရေၚ်တၠုၚ်ညိ။

က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ခိုဟ် ဇၟာပ်ပရိသာတ် ဂွံလျုၚ်သ္ဇုၚ်သ္ဍိုက်မာန်ဂှ် ဂၠာဲဝါတ်ကွေံကွေံရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ယဝ်ရလ္ၚတ်ဗက် အတိုၚ်လက်သဏ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မ္ဂး ဒှ်ကမၠောန်သမ္မာဝါယာမ ဒှ်ဟိုတ် ပ္တိတ်ဒြဟတ် လပါ်ခိုဟ်မွဲရ။ နူဘ၀က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ညံၚ်ဂွံဒှ်အာဇာနဲဂှ် သတိဂှ်စွံဂတ၊ ပညာ၊ သမာဓိဂှ် ဗက်လက္ကရဴမ္ဂး ရာဇပလ္လၚ်သွက်မၞး ပူဂဵုမပြဲတံ ဒုၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ်မၞးလၟိုန်ရော။